REHBERLİK

REHBERLİĞİN TANIMI 

             Rehberlik bireye kendini anlaması, çevredeki olanakları tanıması ve doğru kararlar vererek özünü gerçekleştirebilmesi için yapılan sistematik ve profesyonel bir yardım sürecidir

              Rehberlik, kendini anlaması, problemlerini çözmesi, gerçekçi kararlar alması, kapasitelerini kendine en uygun düzeyde geliştirmesi, çevresine dengeli ve sağlıklı bir uyum yapması ve böylece kendini gerçekleştirmesi için uzman kişilerce bireye verilen psikolojik yardımlardır

Rehberlik, bireyin en verimli şekilde gelişmesi ve tatminkar uyumlar sağlamasında gerekli olan seçmeleri(tercihleri), yorumları, planları yapmasına ve kararları vermesine yarayacak bilgi ve becerileri kazanması ve ulaştığı bu seçme ve kararları uygulaması için kişiye yapılan sistemli ve profesyonel yardımdır

Rehberlik sorunlarını çözmesi ve içinde yaşadığı toplumun özgür ve sorumlu bir üyesi olabilmesi için bireye yardımcı olacak deneyimler kazandıran programdır .

Rehberlik, gizilgüçlerini ve niteliklerini anlaması ve bunların toplumsal ve moral değerlerle uyum halinde yaşaması için, bireye eğitim ve yorumlama yolu ile yapılan sistematik ve profesyonel bir yardımdır

Rehberlik, bireyin kendini ve çevresini tanımasına yardım sürecidir.

 

Tanımların ortak yönleri

 

          Kendini tanıma ve anlama

          Çevresinde kendine uygun fırsat ve imkanları tanıması

          Problemlerini tanıması

          Uyum sağlama

          Seçim yapabilme, karar verebilme

          Kendini gerçekleştirme

          Sistemli ve profesyonel bir yardım

          Süreç

 

            Rehberlikle ilgili tüm tanımlar incelendiğinde varılmak istenen temel amacın bireyin kendini  gerçekleştirmek olduğunu görürüz. Rogers (1959)' a göre kendini gerçekleştirme eğilimi, temelde olumlu olarak, belli koşulların sağlanmasıyla, kişinin kendini yönetme, düzenleme ve kontrol etme kapasitesine sahip olmasıdır. 

 

VERİMLİ DERS ÇAŞLIŞMA YÖNTEMLERİ

Ders çalışma kavramı çok geniş bir kavramdır. Ders çalışırken bazı yöntemleri bilmek gerekir. Bu yöntemleri bilmemenin başarıyı daima düşürdüğü bilinmektedir.

Bu yöntemler kısaca,

1.Ders çalışma alışkanlıklarını tanımak.

2.Çalışma davranışını etkileyen çevresel olayları kontrol altına almayı öğrenmek, (çalışma ) (motivasyon) ve dikkat süresini arttırmak

3.Etkin ve süratli okuma yöntemi

4. Derste not tutma ve öğretmeni dinleme yöntemi

5.Etkin okuma ve tekrar yöntemlerinden yararlanarak sınava hazırlık.

6. Etkin çalışma yöntemleriyle vakit kazanmak.

7. Genel tekrar . Yani kazanılan etkin ve verimli çalışma yöntemlerinin sürekliliğini sağlamak

Eğer kişi çevresindeki etkenleri kendi denetimi altına alma yöntemini öğrenirse, davranışlarını da kendi denetimi altına alabilir. Örnek: Çalıştığı odadaki gürültü düzeyini kontrol altına alabilirse, dikkat etme davranışını da kendi istediği gibi yönlendirebilir.

YÖNTEM 1-ÇALIŞMA ALIŞKANLIKLARINI TANIMAK

1.   Verimli çalışmanın ilk adımı zamanı iyi planlamaktır. Planlama yaparken ders dışı uğraşlar da programa konulmalıdır.

2.   Ertesi günkü her dersi programa koymalıdır. İki zihinsel ders arasında (Örnek: Matematik ve Tarih) bir pratik ders çalışmak (Örnek: Resim) . Aynı şekilde özellikle öğrenilecek dersleri (okuma) daha erken saatlerde yapmaktır.

3.   Haftalık çalışma programı yapılmalıdır.

Her zaman çok çalışmak iyi öğrenmek demek değildir. Öğrenci ders çalışırken, neler yaptığını ayrıntılı olarak incelendiğinde çalışması üzerindeki olumlu ve olumsuz etkenlerini görecektir.

YÖNTEM 2-ÇALIŞMA İSTEĞİNİ ARTTIRMAK VE UYARI KONTROLÜ GELİŞTİRME YÖNTEMİ:

(Motivasyon -isteklilik ve dikkat süresinin arttırılması.)

İsteklilik (Motivasyon) ders çalışma davranışımız üstünde etki yapan en olumlu etkendir. Çalışmayı bilmeyen bir öğrenci bunu bitmesi gereken bir yük olarak görür. Yük olarak kabul edilen görevde isteklilik yoktur. Planı ve programı olmayan bir öğrenci, çalışmaya hiçbir zaman zamanında başlayamaz ve tabii zamanında bitiremez. ZAMAN ve YER konusunda kendisine bir yer belirlemediği zaman belirsizlik ve kararsızlık içinde kalır. Sonuç olarak ders ve ödevlerini düşündüğü zaman hep huzursuzdur. Ders çalışmaya başlamakta zorluk çeker. Her zaman son an çok az zaman kaldı endişesindedir. Çalıştıktan sonra bunun keyfini çıkaramaz, yeterli çalıştığı konusunda kendisine güvenemez.

ÇALIŞMA PROGRAMINDA İZLENMESİ GEREKEN ÖNEMLİ NOKTALAR ŞÖYLE OLMALIDIR:

1-Her ders için çalışmakla yükümlü olduğunuz kısmı hesaplayın ve en iyi notu almak için çalışın.

2-Size en zor gelen dersi uyarıcı kontrolü için seçin ve bu ders için hergün belli bir süre ayırın.

3-Çalışmanız için belli bir YER ayırın ve mümkün olduğu ölçüde bu yeri ders çalışma dışındaki işler için kullanmayın. Bu yerin fazla rahat olmamasına dikkat edin. Bu çok önemlidir.

4- Çalışacağınız ders miktarı konusunda bazı kurallar koyun. Bu iki türlü olabilir.

a.   Bir oturumda kaç dakika çalışacağınız (Örnek 40 dakika)

b.   Bir oturumda çıkarılacak çalışma ürünü ( Örnek: 20 problem bitirme veya bir bölüm tamamlama)

5-Çalışmanıza ket vurucu düşünceler olduğunda, çalışmayı yerinden ayrılın. Ancak ayrılmadan dersinizin küçük bir bölümünü bitirmelisiniz.

6-Çalışmalarınızda acele etmeyin. Yoksa başarısızlığa uğrar, vazgeçebilirsiniz. Unutmayın, hedefleri alçak tutmak, programdan vazgeçmekten daha yararlıdır.

7-Çalışma ortamınızı mümkün olduğu kadar DİKKAT DAĞITICI şeylerden temizleyin. (Örnek: televizyon, telefon, radyo gibi).

YÖNTEM 3-HIZLI VE VERİMLİ OKUMA YÖNTEMİ:

Çalışmada en önemli olan, okunulanın anlaşılması ve öğrenilmesidir. Bu beş aşamada gerçekleşir.

a.   Göz gezdirme (izleme). Bütün halinde baştan sona göz gezdirme.

b.   Sorma ( Kendi kendine. Bölümdeki başlık ve alt başlıkları çıkararak)

c.   Okuma ve işaretleme.

d.   Anlatma.

e.   Tekrarlama. Tekrar sırasında, eğer bilgiyi hatırlayamıyorsanız, o konuyu bilmiyorsunuz demektir.

YÖNTEM 4-DERSTE NOT TUTMA VE ÖĞRETMENİ TANIMA YÖNTEMİ

Derste iyi not tutmak sınav sonuçlarını fazlasıyla etkiler. Elinin altında düzenli notları olan öğrenci yarı yarıya başarılı olmuş demektir. Düzenli not tutarken şunlara dikkat edilmelidir.

a.   Not tutarken başlık ve alt başlıklar kullanılmalıdır. Kendine ait özel işaretleme sistemi kullanmak tekrarda zaman kazandırır.

b.   İlaveler için arada boş yer bırakılmalıdır.

c.   Dersten çıkar çıkmaz tutulan notlar gözden geçirilmelidir. Anlaşılmayan yerler işaretlenmelidir. Gelecek derste öğretmene sorulmalıdır. 

 

YÖNTEM 5-VERİMLİ TEKRAR YÖNTEMİ VE SINAVA HAZIRLIK

Tekrar süresinin dağılımı:

1-Araştırmalar göstermiştir ki sık ve kısa aralıklarla yapılan tekrar, toplu halde ve bir defada yapılan tekrardan çok daha iyi hatırlanmaktadır. Birçok bölgeyi bir anda hafızasına koymaya çalışan öğrenci baskı altındadır ve dikkatini tam olarak veremez. 2-Esaslı tekrara sınavdan birkaç gün önce başlayın. Böylece eğlenme ve dinlenmeye de zaman ayıracağınızdan sınava güvenle ve dinlenmiş olarak girersiniz.

3-Tekrarınızı mutlaka DERS ÇALIŞTIĞINIZ YERDE yapın. Böylece uyarıcıları kontrol altına aldığınız ortamda dikkatinizi daha kolaylıkla toplar, hem de çağrışımlar yararıyla sınavda kolaylıkla hatırlarsınız.

4-Tekrarı yüksek sesle yapın. Bu sizin üç duyu kullanmış olmanızı sağlar. Görmek, duymak ve dile getirmek gibi. Sessiz okurken dikkatin dağılıp sadece satırların üstünde göz gezdirme tehlikesi vardır.

5-Çalışmalarınızda esas bir taslak çıkarın. Bu taslağı tekrarlamak için en iyi zaman gece uykuya yatmadan öncedir. Çünkü öğrendiğiniz bilgiler ile rekabet edecek diğer uyarıcılar azdır. Sabah kısaca göz atmak daha açık-seçik hatırlamanıza yardımcı olur.

YÖNTEM 6- ETKİN ÇALIŞMA YÖNTEMİ GELİŞTİRMEK

Bu teori alışkanlık geliştirme teorisidir. Çalışma davranışınızı boş geçen zamanlarına yayarak genellemeyi sağlamak ve zaman kazanmaktır.

YÖNTEM 7- GENEL TEKRAR

Yani kazanılan etkin ve verimli çalışma yöntemlerinin sürekliliğini sağlamaktır.

Sonuç olarak, başarınızı arttıran pratik çalışma yöntemlerini şöyle sıralayabiliriz.

1-Motivasyon - isteklilik, çalışma hızı için çok önemlidir. Bunun için yeni bir sistem geliştirin.

2-Yetenek çok önemlidir. Fakat fazla yetenekli olmayan bir kişi de kişisel sistemlerini geliştirerek başarılı olabilir.

4-Hedeflerinizi küçültün.

5-Endişelenip panik yapmayın.

6-Zamanı yararlı olabilecek şekilde kullanın. Programlı çalışın.

7-Hep aynı yerde çalışın ve mecbur kalmadıkça bu yeri başka bir iş için kullanmayın.

8-Öğrenmeyi bölümlere ayırın. Bu, sadece tekrar yönünüzü arttırmakla kalmaz, aynı zamanda başarınızı da arttırır.

9-Eğer çalıştığınız konuyu istediğiniz şekilde anlamıyorsanız endişelenmeyin. Bazı şeylerin öğrenilmesi zaman alır.

 

10-Süreç kökenli veya davranış kökenli çalışma, motivasyon amaçlı kullanılabilir. Herhangi bir şeyi başarmak için bir amaç ve bunu elde etmek için de bir sistem veya süreç gereklidir. Hangisi size uygunsa onu seçin.

11--Çoğu insan için hatalar birer hayal kırıklığı veya utancıdır. Fakat uzaklaşamayacağınız çok az hata vardır. Hata yapmadan da iyi bir öğrenci olunamaz.

12-Önemli olan kararlılık ve istektir. Başarı ardından gelir. Yılmadan devam edin. Öğrenme isteği mücadelenin yalnızca %10´unu oluşturur. Geri kalanın %90 ´ı istekliliktir.

 

Eğer bir şeyi yapmak istiyorsanız bunun en hızlı yolu HEMEN başlamaktır.

 

3 HİKAYE 3 ÖĞÜT

1. Hikaye

 

 Kavak Ağacı ile Kabak

 Ulu bir kavak ağacının yanında bir kabak filizi boy göstermiş. Bahar ilerledikçe bitki kavak ağacına sarılarak yükselmeye başlamış. Yağmurların ve güneşin etkisiyle müthiş bir hızla büyümüş ve neredeyse kavak ağacı ile aynı boya gelmiş. Bir gün dayanamayıp sormuş kavağa:

 -Sen kaç ayda bu hale geldin ağaç?

 -On yılda, demiş kavak.

 -On yılda mı? Diye gülmüş ve çiçeklerini sallamış kabak.

 -Ben neredeyse iki ayda seninle aynı boya geldim bak!

 -Doğru, demiş kavak.

 Günler günleri kovalamış ve sonbaharın ilk rüzgârları başladığında kabak üşümeye sonra yapraklarını düşürmeye, soğuklar arttıkça da aşağıya doğru inmeye başlamış. Sormuş endişeyle kavağa:

 -Neler oluyor bana ağaç?

 -Ölüyorsun, demiş kavak.

 -Niçin?

 -Benim on yılda geldiğim yere, iki ayda gelmeye çalıştığın için.

 1.Ders: Çalışmadan emek harcamadan gelinen nokta başarı sayılmaz. Kolay kazanılan, kolay kaybedilir. Her işte alın teri ve emek şarttır.

 2. Hikâye

 

 En iyi Buğday

 Her yıl yapılan ´en iyi buğday´ yarışmasını yine aynı çiftçi kazanmıştı. Çiftçiye bu işin sırrı soruldu. Çiftçi:

 -Benim sırrımın cevabı, kendi buğday tohumlarımı komşularımla paylaşmakta yatıyor, dedi.

 -Elinizdeki kaliteli tohumları rakiplerinizle mi paylaşıyorsunuz? Ama neden böyle bir şeye ihtiyaç duyuyorsunuz? diye sorulduğunda,

 -Neden olmasın, dedi çiftçi.

 -Bilmediğiniz bir şey var; rüzgâr olgunlaşmakta olan buğdaydan poleni alır ve tarladan tarlaya taşır.

 Bu nedenle, komşularımın kötü buğday yetiştirmesi demek, benim ürünümün kalitesinin de düşük olması demektir.

 Eğer en iyi buğdayı yetiştirmek istiyorsam, komşularımın da iyi buğdaylar yetiştirmesine yardımcı olmam gerekiyor.

 2. Ders: Sevgi ve paylaşmak en yakınınızdan başlar. Sonra yayılarak devam eder. Kin, cimrilik, nefret kimsenin hoşlanacağı davranışlar değildir.

 3. Hikâye

 

 Geleceğini biliyordum...

 Savaşın en kanlı günlerinden biriydi. Asker, en iyi arkadaşının az ilerde kanlar içinde yere düştüğünü gördü.

 İnsanın başını bir saniye bile siperin üzerinde tutamayacağı ateş yağmuru altındaydılar.

 Tam siperden dışarı doğru bir hamle yapacağı sırada, başka bir arkadaşı onu omzundan tutarak tekrar içeri çekti,

 -Delirdin mi sen? Gitmeye değer mi? Baksana delik deşik olmuş. Büyük bir ihtimalle ölmüştür.

 Artık onun için yapabileceğin bir şey yok. Boşuna kendi hayatını tehlikeye atma.

 Fakat asker onu dinlemedi ve kendisini siperden dışarıya attı. İnanılması güç bir mucize gerçekleşti, asker o korkunç ateş yağmuru altında arkadaşına ulaştı.

 Onu sırtına aldı ve koşa koşa geri döndü. Birlikte siperin içine yuvarlandılar. Fakat cesur asker yaralı arkadaşını kurtaramamıştı. Siperdeki diğer arkadaşı;

 -Sana değmez demiştim. Hayatını boşu boşuna tehlikeye attın.

 -Değdi, dedi, gözleri dolarak, -değdi...

 -Nasıl değdi? Bu adam ölmüş görmüyor musun?

 -Yine de değdi. Çünkü yanına ulaştığımda henüz sağdı. Onun son sözlerini duymak, dünyalara bedeldi benim içim.

 Ve hıçkırarak arkadaşının son sözlerini tekrarladı:

 -Geleceğini biliyordum... Geleceğini biliyordum...

 3. Ders: Güven vermek önemlidir. Güven duymak önemlidir. Duyulan güveni boşa çıkarmamak daha da önemlidir.

 ´Her sabah Afrika´da bir ceylan uyanır. En hızlı aslandan daha hızlı koşması gerektiğini bilir, yoksa öldürülecektir.

 Her sabah Afrika´da bir aslan uyanır. En hızlı ceylandan daha hızlı koşması gerektiğini bilir, yoksa aç kalacaktır.

 Aslan veya ceylan olmanız fark etmez. Güneş doğduğunda koşmaya başlasanız iyi olur. Afrika Atasözü

 Çok çalışmak, emek harcamak, güven vermek, sevmek ve paylaşmak hayatın anlamlı olmasını sağlar.

 Her sabah uyandığımızda bir de böyle bakalım dünyaya. Unutmayın hayat uzun bir öyküye benzer.

 Ancak öykünün uzun olması değil, iyi olması önemlidir.